YEŞİLAY
Yeşilay, sigara, alkollü içki ve diğer uyuşturucu alışkanlıklar ile mücadele eden ve bütün zararlı alışkanlıklardan halkımızın ve bilhassa gençlerimizin korunması için yaptığı çalışmalarla kamuya hizmet veren, bu sebeple de “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer alan bir kurumdur. Kamuya Yararlı Cemiyetler, çalışmaları memleket çapında faydalı olan, ülke ve toplum menfaatine hizmet eden cemiyetlerdir. Yeşilay, 19 Eylül 1934 tarihinde toplanan Bakanlar Kurulu tarafından aynı tarih ve 2-1288 sayılı alınan karar ile kamuya yararlı cemiyetler arasına alınmıştır. Aynı zamanda Yeşilay, gönüllü (amatör) bir halk kuruluşu ve genel yapısı ile bir dokümantasyon ve arşiv merkezidir. Dokümantasyon; kendi konularında belge, bilgi ve haber toplama ve değerlendirme işlemleridir. Arşiv ise; bu belge ve haberlerin değerlendirilmeleri ile birlikte tasnif edilerek saklandığı yer demektir. İşte bu işlemle elde edilen bilgileri, hazırladığı dokümanlarla (bülten, broşür, kitap, kaset, bildiri, afiş, yazılı başvuru, rapor vb. gibi) kamuya, ilgili makam ve kuruluşlara sunar. Bununla insanımıza ve yetkili özel ve resmî kuruluşlara gerekli olan önlemlerin alınması için uyarı ve önerilerde bulunur.
Sigara, alkollü içki ve diğer uyuşturucu alışkanlıkları ile mücadele veren ve bütün zararlı alışkanlıklardan halkımızın ve bilhassa gençlerimizin korunması için çalışmalar yapan yani umuma (kamuya) hizmet veren, bu sebeple de “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer alan bir kurumdur.
Kamuya Yararlı Cemiyetler, çalışmaları memleket çapında faydalı olan, ülke ve toplum menfaatine hizmet eden cemiyetlerdir. Bu cemiyetlere hükümetimiz çeşitli yardımlar yapar, birçok kolaylıklar gösterir. Yeşilay’ın çalışmaları da bu şekilde ülkemiz ve milletimiz için faydalı görülmüş ve Yeşilay, 19 Eylül 1934 tarihinde toplanan Bakanlar Kurulu tarafından aynı tarih ve 2-1288 sayılı alınan karar ile kamuya yararlı cemiyetler arasına alınmıştır. Aynı zamanda Yeşilay, gönüllü (amatör) bir halk kuruluşu ve genel yapısı ile bir dokümantasyon ve arşiv merkezidir.
YEŞİLAY'IN TÜZÜĞÜ
1. KISIM
KURULUŞ VE GÂYE
Madde 1- Cemiyet, merkezi İstanbul?da olmak üzere 1 Mart 1920 tarihinde Hilâl-i Ahdar adı ile kurulmuş, daha sonra sırası ile Yeşil Hilâl, YEŞİLAY ve TÜRKİYE YEŞİLAY CEMİYETİ adını almıştır.
TÜRKİYE kelimesinin Cemiyet isminin başında kullanılmasına 20.9.1973 gün ve 7/7146 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile izin verilmiştir.
Cemiyet, 13.10.1934 gün ve 2827 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulunun 19.9.1934 tarih ve 2/1288 numaralı kararnamesi ile kamu yararına çalışan (Umumi menfaatlere hâdim) bir dernektir.
Madde 2 - Cemiyetin alâmeti, beyaz zemin üzerine, karşıdan bakarken uçları sağa doğru olan yeşil bir aydır. Ancak TÜRKİYE YEŞİLAY CEMİYETİ gençlik şubesi ve buna bağlı olan kollar, ?şişeden çıkan yılanı sıkan el? sembolünü -bayrak ve rozet hâriç- lüzum gördükleri yerde kullanabilirler.
Madde 3 - Cemiyetin gayesi, yurdumuzda ahlâkî ve kültürel bir kalkınma atmosferi içinde, içki ve uyuşturucu madde tüketimini, devlet organları ile de iş ve gönül birliği yaparak asgariye indirmektir. Bu gayeye erişmek için:
A) Konferanslar, radyo ve televizyon konuşmaları, geziler, sergiler, kurs ve seminerler tertiplemek, kitap, mecmua ve makaleler neşretmek, spor, san?at ve kültür çalışmaları yapmak ve emsâli teşebbüslerde bulunmak,
B) Alkoliklerle, toksikomanların hastahanelerde tedavisine ve çalışabilir hâle gelmelerini temine gayret etmek, ailesine yardımcı olmak, çocuklarının eğitim ve korunmalarına çalışmak,
C) Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine, Bakanlar Kurulundan izin alınmak şartı ile, Alkol ve uyuşturucu maddelerle ilgili milletlerarası teşekküllerle münâsebet tesis etmek ve bunların toplantılarına temsilci göndermek,
D) Alkollü içki ve uyuşturucu maddelerin zararlarına karşı mücadele yolunda gerekli her türlü tedbir ve kararların alınmasını temin için hükûmet ve teşekküller nezdinde teşebbüslerde bulunmak,
E) Şubeler açmak,
F) Lokal ve yurtlar tesis etmek, dispanser açmak ve benzeri çalışmalarda bulunmak.
2. KISIM
CEMİYETE ÜYE OLMA VE AYRILMA
Madde 4 - Her ne cinsten olursa olsun, hiç bir surette içki ve uyuşturucu maddeleri kullanmamayı ve bunlarla mücadeleyi benimsemiş olan 18 yaşını bitirmiş, kanunî ehliyet ve şartları hâiz her Türk vatandaşı yemin etmek sûretiyle Cemiyete üye olabilir.
Ancak, 2908 sayılı Dernekler Kanunu?nun 4. maddesinin 1, 2, 3, 4?üncü fıkralarındaki zikredilenler 16. madde hükümleri mahfuz kalmak üzere Cemiyete üye olamazlar.
Yemin şekli şudur: "Üye kaldığım müddetçe uyuşturucu zehirleri ve alkollü içkileri hiç bir sûretle kullanmamaya, Cemiyet ve ülküyü yaymağa şeref ve namusum üzerine söz veriyor ve yemin ediyorum."
Madde 5 - Aslî üye olmak isteyenler, yazılı yemini hâvi basılı giriş kâğıdını doldururlar, idareye verdikten sonra Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun kararı ile üyelik hakkını kazanırlar.
Şubeler, yeni üyelerini üç ayda bir liste halinde Genel Merkeze bildirirler.
Madde 6 - Cemiyete üye yazılmadığı halde alkollü içki ve uyuşturucu maddelerin kullanılmasına karşı mücadeleyi benimseyen ve gayeye faydalı mühim yardımlarda bulunan şahıslara, Genel Merkez Yönetim Kurulu? nun kararıyle fahrî üyelik tevcih edilebilir.
Cemiyete üye olsun veya olmasın, Cemiyet mefkûresi için mühim hizmetlerde bulunan kimselere Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun kararı ile bir Yeşilay nişanı verilebilir.
Madde 7- Her üye yazılı olarak üyelikten istifa edebilir. Üyelik âidatını iki yıl ödemeyen üye, üyelikten istifa etmiş sayılır ve ilişiği kesilir.
Madde 8 - Alkollü içki içenler ile uyuşturucu madde kullananlar veya Cemiyet gayelerine aykırı harekette bulunanlar veya Cemiyet işlerini siyâsî maksatlarına veya şahsî arzularına âlet edenler Cemiyetten ihraç edilirler.
İhraç, Haysiyet Divanının kararı ile olur. Genel Kurulun tasdikiyle kat?ileşir.
Haysiyet Divanınca ihraç edilen üye, ihraç tarihinden itibaren Cemiyet Faaliyetlerine katılamaz, seçilme hakkını kullanamaz.
3. KISIM
GENEL KURUL?UN TEŞEKKÜL TARZI,
VAZİFE VE SELÂHİYETLERİ
Madde 9 - TÜRKİYE YEŞİLAY CEMİYETİ?nin en yüksek organı alan Genel Kurul, Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Denetleme Kurulu ve Haysiyet Divanı üyeleri, yalnız Genel Merkez?e kayıtlı üyeler arasından Genel Merkez Yönetim Kurulunun seçeceği 20 üye ile, gençlik şubesi, kadınlar kolu, il, ilçe ve köy şubelerinin kendi genel kurullarınca seçilmiş üç?er üyenin iştirâki ile teşekkül eder.
Genel Kurul iki yılda bir, EKİM ayında toplanır. İl, ilçe ve köy şubelerinin kongreleri ise yılda bir defa toplanır.
İl merkez şubelerinin olağan yıllık kongreleri MAYIS, İlçe ve köy şubelerinin olağan yıllık kongreleri NİSAN ayı içinde toplanır.
Genel Kurul toplantıları, toplantı gününden en az 15 gün önce mahallî bir gazete ile îlân olunur.
Şube genel kurul toplantılarına ait îlân, gazete yerine mahallî imkân ve vâsıtalardan faydalanmak sûretiyle de yapılabilir.
Genel kurul; Genel Kurula iştirak hakkı bulunan üyelerin yarısından bir fazlasının katılmasıyla toplanır. İlk toplantıda yeterli sayı bulunamaz ise, bir hafta sonra yapılacak ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu ikinci toplantıya katılacak üye sayısı, Cemiyet Yönetim, Denetleme kurulları ve Haysiyet divanı üye tam sayısı toplamının iki katından az olamaz. Genel Kurul, Merkezde Cemiyet Genel Başkanı, şubelerde Başkan, bunların bulunmaması halinde, ikinci başkanlardan biri, onlar da yoksa, merkezde genel sekreter ve şubelerde sekreter tarafından açılır. Açılışı tâkiben, Genel Kurulu idare etmek üzere bir başkan, bir başkan yardımcısı ve iki kâtipten müteşekkil kongre divanı seçilir.
Madde 10 - Genel Kurul toplantılarında, yalnız gündemde yer alan konular müzâkere olunur. Ancak mevcut üyelerin en az 1/10?inin yazılı talebi ile ilâvesi istenen konuların ek madde olarak gündeme alınması mecbûrîdir.
Madde 11 - Kararlar, hazır bulunan üyelerin ekseriyeti ile verilir. Her üyenin bir reyi vardır. Ancak Cemiyet üyesi kendisi veya eşi veyahut usul ve fürûu hakkındaki kararlarda rey veremez. Bu madde Genel Merkez Yönetim Kurulu toplantılarında da geçerlidir.
Madde 12 - Genel Kurul, aşağıda yazılı hususlar hakkında karar verir:
A) Genel Merkez Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu raporlarının müzâkeresi ve Genel Merkez Yönetim Kurulunun ibrâsı.
B) Yeni Genel Merkez Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu ve Haysiyet Divanı üyelerinin seçimi,
C) Yeni bütçe tekliflerinin tasdiki,
D) Genel Merkez Yönetim Kurulunun teklifi üzerine, Yeşilay ülküsüne hizmeti geçmiş şahıslara fahri başkanlık ünvanı tevcihi,
E) Cemiyet tüzüğünün tadili, Şube açma ve kapama işlemlerinin yerine getirilmesi,
F) İhraç kararlarının tasdiki,
G) Cemiyet için gerekli taşınmaz malların satın alınması veya satılması hususunda 2908 sayılı dernekler kanununun 64. maddesi hükümleri çerçevesinde yetki vermesi,
H) Cemiyetin feshi,
I) Cemiyetin iç denetimi için lüzumlu kararları almak.
Madde 13 - Genel Kurul, adaylar arasından gizli oy ile,
A) Genel Merkez Yönetim Kurulu?na 13 asil ve ayrıca 7 yedek üye,
B) Denetleme kuruluna 3 asil ve ayrıca 3 yedek üye,
C) Haysiyet divanına 3 asil ve ayrıca 3 yedek üye seçer.
Madde 14 - Genel Kurul toplantıları, kongre Başkan veya Başkan yardımcısı tarafından idare olunur. Zabıt veya yazı işlerini kâtipler idare eder. Genel Kurulun müzâkere zabıtları, Başkan, Başkan vekili ve kâtipler tarafından imzalanarak Genel Başkanlığa tevdî olunur.
Genel Kurul kararları üyelere ve üçüncü şahıslara, Cemiyet genel merkezindeki ve şube binalarındaki mutad mahallere bir hafta müddetle asılarak îlân sûretiyle duyurulur.
Madde 15 - Genel Kurul fevkalâde olarak aşağıda gösterilen hallerde toplanır:
A) Üyelerin 1/5?inin yazılı isteği ile,
B) Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun kararı ile toplanır.
Genel Kurulun fevkalâde toplantısında, vazife başına yeni bir heyet geldiği takdirde bu heyet normal Genel Kurul toplantısına kadar vazife başında kalır.
Madde 16 - Tüzüğün tâdili için yapılan teklif, Genel Merkez Yönetim Kurulu tarafından tetkik edilerek uygun görüldüğü takdirde Genel Kurula arz edilir. Tüzük, mevcudun 2/3 ekseriyeti ile tâdil olunur.
4. KISIM
GENEL MERKEZ YÖNETİM KURULU?NUN
VAZİFE VE SELÂHİYETLERİ
Madde 17 - Genel Merkez Yönetim Kurulu, Cemiyetin işlerini görmek ve tüzüğe uygun olarak onu temsil eylemek hak ve vazifelerine hâizdir.
Madde 18 - Genel Merkez Yönetim Kurulu?na seçilebilmek için YEŞİLAY üyesi olmak lâzımdır.
Madde 19 - Yeni Genel Merkez Yönetim Kurulu, Genel Kurul toplantısını takip eden ilk hafta içinde toplanarak aralarında vazife taksimi yaparlar.
Madde 20 - Genel Merkez Yönetim Kurulu, Cemiyet gayelerinin tahakkuku için her türlü yetkiye hâizdir. Lüzum gördüğü hususlara ait her türlü yönetmelikler hazırlar ve iç denetimi sağlamak için, uzmanların hazırlayacakları raporları dikkate alarak Cemiyetin bütün uygulamalarını tesirli bir surette ve objektif değerleri gözönüne alarak çalışma plânına bağlar, kararlar Genel Kurul?dan geçmek sûretiyle tatbik sahasına konur.
Madde 21 - Genel Merkez Yönetim Kurulu en az ayda bir defa yarıdan bir fazla üyenin huzuru ile toplanır. Kararlar hazır bulunanların ekseriyeti ile verilir. Kararlar, karar defterine yazılarak üyeler tarafından imzalanır.
Madde 22 - Genel Merkez Yönetim Kurulu?na bir devre içerisinde üst üste üç defa mazeretsiz gelmeyen üye, kurul üyeliğinden istifa etmiş sayılır. Mazeretin kabul edilip edilmemesi hakkında Genel Merkez Yönetim Kurulu karar verir. Asıl üyeliklerde boşalma olduğu takdirde, Genel Başkanlıkça yedek üyeler göreve çağrılır.
5. KISIM
GENEL MERKEZ YÖNETİM KURULU?NUN
ÇALIŞMA TARZI
Madde 23 - Genel Merkez Yönetim Kurulu, kendi üyeleri arasından bir Genel Başkan, iki Genel Başkan Yardımcısı, bir Genel Sekreter, iki Genel Sekreter Yardımcısı, bir Genel Muhasip, bir Genel Muhasip Yardımcısı ve bir Veznedar seçer. Diğer üyeler Yönetim Kurulu üyesi olarak vazife yaparlar:
A) Genel Başkan hârice karşı Cemiyeti temsilen toplantıları idare, Cemiyete ait işleri tanzim ve kararların tatbikini tâkip eder.
B) Genel Başkan Yardımcıları, Genel Başkanlık tarafından kendilerine verilecek vazifeleri deruhde ederler.
C) Genel Sekreter, Cemiyetin muhaberat ve kayıtlarını idare eder, gelen ve giden evrak defterlerini tutar. Yardımcıları aralarında yapacakları vazife taksimine göre kendisine yardım ederler.
D) Genel Muhasip, gelir ve giderleri muntazam bir surette kayıt ve tespit ile Cemiyetin mâlî durumunu idare eder, muhasebe ile ilgili defterleri tutar, yardımcısı kendisine yardım eder.
E) Veznedar, Cemiyet vâridâtını tahsil ile muhasebeci tarafından tanzim edilmiş tediye emrine göre tediyatta bulunur. Cemiyete ait kıymetli evrak, ayniyat ve demirbaş eşyayı muhafaza ile irat ve nakdi sarfiyat gibi işleri tedvir eder.
Madde 24 - Genel Kurul toplantısında, Genel Merkez Yönetim Kurulu?na seçilen üyelerin isimleriyle adresleri ve Tüzükte yapılan değişiklikler 7 gün içerisinde en büyük mülkiye âmirliğine bildirilir.
Madde 25 - Genel Merkez Yönetim Kurulu, Genel Kurul?un vermiş olduğu prensip kararlarını tatbik eder.
Madde 26 - Genel Merkez Yönetim Kurulu çalışmalarını tanzim için muhtelif kol ve komisyonlar teşkil edebilir. Bu kol ve komisyonlar için hariçten üyeler alınabilir.
6. KISIM
DENETLEME KURULU
Madde 27 - Genel Merkez?e kayıtlı üyeler arasından, genel kurulca seçilen murakıplar, Cemiyetin bilcümle hesaplarıyla, idare hususları ve çalışmalarını denetim ile mükelleftirler.
Madde 28 - Murakıplar istedikleri zaman denetim yapabilirler. Bunun neticesinde Genel Başkanlığa rapor verirler. Murakıplar tek veya toplu olarak Cemiyetin idarî ve malî durumunu bir raporla Genel Kurul?a bildirirler.
Madde 29 - Herhangi bir sebeple istifa eden murakıbın yerine Genel Başkanlıkça yedek murakıp çağrılır.
7. KISIM
HAYSİYET DİVANI
Madde 30 - Haysiyet Divanı, Genel Kurulca, Genel Merkez?e kayıtlı üyeler arasından seçilen 3 üyeden meydana gelir. İstifa eden üyenin yerine yedek üye geçer.
Madde 31 - Haysiyet Divanı, Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun kendisine havale ettiği işleri tetkik eder. Yeşilay Genel Merkezi Haysiyet Divanı, şubeler haysiyet divanlarının verecekleri kararların son tetkik merciidir.
Madde 32 - Haysiyet Divanı, kararlarını ekseriyetle verir. Hakkında şikâyet yapılmış olan haysiyet divanı üyesi, bu meselenin tetkikinde divan toplantılarına iştirak edemez, yerine muvakkaten ilk yedek üye geçer.
Madde 33 - Haysiyet Divanı tetkik ettiği meselede, ilgili bulunan şahısları tesbit ile onlara yapılan iddiayı yazılı olarak bildirir. 15 gün içerisinde cevap vermesini ister. Muhaberat, iadeli taahhütlü mektupla ve genel sekreterlik vasıtasıyla yapılır.
Madde 34 - Haysiyet Divanı, hakkında iddiada bulunulan kimsenin cevap vermekten veya gönderilen mektubu almaktan imtina etmesi halinde, gıyaben karar verir. Mezkûr şahsın adresinde bulunamaması halinde, Cemiyet ilân tahtasına 15 gün müddetle talik sûretiyle yapılacak îlânı müteâkip gıyâben karar verilir.
Madde 35 - Haysiyet Divanı, 8. maddede yazılı ihraç cezasıdan başka muvakkaten Cemiyet faaliyetlerine iştirakten men veya ihtar cezası dahi verebilir.
Madde 36 - Haysiyet Divanı, kendisine havale edilen işleri, havale tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde bir karara bağlamakla mükelleftir. Haysiyet Divanına ait zabıtlar, Genel Başkanlık tarafından ayrı olarak saklanır.
8. KISIM
MUHTELİF HÜKÜMLER
Madde 37 - Cemiyetin gelirlerini şunlar teşkil eder:
A) Üyelerin yılda 6.000.000.-TL. olarak verecekleri aidat...
B) Cemiyetçe yapılan yayınlar, tertiplenen sergi, konser, eğlence, spor yarışması ve konferans gibi faaliyetlerden sağlanan gelirler.
C) Cemiyetin mal varlığından elde edilen gelirler.
D) Cemiyete yapılan bağışlar ve yardımlar.
E) Yardım toplama hakkındaki mevzuat hükümlerine uygun olarak toplanacak bağış ve yardımlardan ibarettir.
Madde 38 - Her ne sûretle ve vâsıta ile olursa olsun, tasarruf edilen bütün gayri menkullerin tescili Genel Merkez adına yapılır.
Şubelere ait tesisler dahi Genel Merkezin malıdır. Gelirleri şubelere bırakılabilir, şubelerin, şartlı bağışları kabulünde Genel Merkezin muvafakat kararını almaları zarûrîdir.
Madde 39 - Cemiyete ait masraflar, Yönetim Kurulu?nun kararı ile yapılır ve müteakip bir toplantıda tasdik edilir. Acele işlerde 300.000.000.-TL.?na kadar Başkan veya Genel Sekreter ile Muhasebeci müştereken masraf yapmaya yetkilidir.
Madde 40 - Veznedar, Cemiyetin gelirini, tahsil olundukça derhal bankaya yatırır. Ancak bunlardan Memur katsayısı X 1000 tutarı kadarını ihtiyaçlar için kasada bulundurabilir.
Madde 41 - Cemiyet adına her türlü tediye, mâlî usullere uygun senet, fatura veya resmî makbuz karşılığında yapılır.
Madde 42 - Kıymetli ve basılı evrak ile, üzerlerinde Yeşilay?ın alâmeti bulunan her maddenin îmâl ve satış hakkı münhasıran Genel Merkez?e aittir. Genel Merkez Yönetim Kurulu bu hakkın kullanılmasında, şube veya şahıslara selâhiyet verebilir.
Madde 43 - Aşağıda yazılı defterlerin tutulması mecburidir:
-Üye Kayıt Defteri
-Karar Defteri
-Yevmiye Defteri
-Büyük Defter (Kebir) Hesabın Açılımı
-Alındı Belgesi Kayıt Defteri
-Envanter Defteri (Demirbaş)
Bu defterlerin noterden tasdiki zorunludur.
Madde 44 - Kullanılmayacak hâle gelen veya herhangi bir sûrette zâyi olan eşya hakkında Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun kararı ile, bu eşyanın kaydı demirbaş defterinden silinir.
Madde 45 - Cemiyetin feshine, Genel Kurul, Dernekler Kanununun hükümlerine göre karar verebilir. Gerek fesih ve gerekse infisah halinde, mevcut mallar Genel Kurulca verilecek karara göre tasfiye edilir.
Madde 46 - Cemiyet adına imza selâhiyeti:
A) Cemiyet adına imza olunan çek ve senetlerde ?Genel Başkan? veya ?Genel Başkan Yardımcılarından biri?nin imzası ile ?Genel Muhasip?in imzası müştereken bulunur.
B) Cemiyet adına gönderilecek her türlü evrakta Genel Başkan veya Genel Başkan Yardımcılarından biri, yahut ilgili kısım âmirinin imzası bulunur.
9. KISIM
ŞUBELER
Madde 47 - Cemiyet Genel Kurulu, Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun lüzum gördüğü il ve ilçelerde şubeler açabilir.
Madde 48 - Şubelerin kuruluşu, Genel Kurul?un ve yönetim kurullarının işleyişinin tanzim ve tedviri ile alâkalı hususlar hakkında, işbu tüzüğün hükümleri tatbik olunur. Şubeler ayrıca, Genel Merkez Yönetim Kurulu?nca hazırlanan özel yönetmeliğe göre faaliyet gösterirler.
Şube Yönetim kurulları, 5 asil, 5 yedek üyeden, denetim kurulları 3 asil, 3 yedek üyeden, haysiyet divanları 3 asil, 1 yedek üyeden teşekkül eder.
Madde 49 - Şubeler, kendilerine bağlı gençlik ve kadın kolları kurabilirler. İstanbul?da, şube hak ve selâhiyetlerine haiz bir gençlik şubesi ve bir kadınlar kolu vardır.
Madde 50 - Bir şube muhitinden, diğer bir şube muhitine temelli giden üye, gittiği şubenin üyesi sayılır. Şubeler bu durumu nakil kâğıdı vermek sûretiyle birbirlerine bildirerek kayıtlarına işlerler.
Madde 51 - Şubeler kendi genel kurullarınca kabul edilmiş hesap raporlarına göre, ertesi yıla devrettikleri sâfî hâsılatın %10?unu Genel Merkez?e göndermekle mükelleftirler. İcabında Genel Merkez hissesinin herhangi bir şubeden alınmamasına, o şube yönetim kurulunun mûcib sebepli teklifi üzerine, Genel Merkez Yönetim Kurulu karar verebilir.
Şubeler kongre zabıtlarının, senelik faaliyet raporlarının birer suretini, demirbaş defterine kayıtlı eşyanın bir listesini ve Genel Kurul?a şube adına katılacak delegelerin isim listesini, kongrelerini takip eden 15 gün içinde Genel Merkez?e gönderirler.
Madde 52 - Şubelerde, muâmelât ve faaliyetlerinde tüzük ve yönetmeliklere, cemiyet gaye ve menfaatlerine aykırı harekette bulundukları tesbit edilen yönetim kurulu üyelerinin faaliyetlerinin men?ine ve görevlerine son verilmesine Genel Merkez Yönetim Kurulu karar verebilir.
Bu takdirde, görevine son verilen üyelerin yerine Şube Yönetim Kurulu?na Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun tâyin edeceği üyeler katılır ve belirtilen müddet içinde Şube Genel Kurulu toplanarak yeni Yönetim Kurulu seçimini yapar.
Madde 53 - Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun, Genel Merkez veya en yakın şube üyelerinden göndereceği müfettişler, şubelerin her türlü idarî, malî v.s. muamelâtını denetlerler. Denetleme neticesinde, Genel Başkanlığa bir ay zarfında rapor verirler. İdarî teftiş raporunun bir sûreti şubeye gönderilir.
Şubeler, müfettişlere her türlü imkân ve kolaylığı sağlamakla mükelleftirler.
10. KISIM
YEŞİLAY ŞÛRÂSI
Madde 54 - Cemiyetin ana mevzuları ile Genel Merkez Yönetim Kurulu?nun havale edeceği konuları tetkik ve tahlil, neticede görüşlerini bir raporla bildirmek üzere, istişare yetkisine hâiz bir YEŞİLAY YÜKSEK ŞÛRÂSI tesis edilmiştir.
Madde 55 - YEŞİLAY YÜKSEK ŞÛRÂSI üyesi olabilmek için:
A) En az 15 yıldan beri Yeşilay üyesi ve ayrıca Cemiyetin ülküsüne mühim hizmetlerde bulunmuş olmak,
B) Veya üye olmadığı halde, Cemiyet ülküsüne, yurt çapında önemli hizmetler yapmış olmak lâzımdır.
Yüksek Şûrâ üyeliği Genel Merkez Yönetim Kurulu kararı ile yapılacak bir merasimle tevcih edilir.
Madde 56 - Yüksek Şûrâ, Genel Merkez Yönetim Kurulu kararı ile seçilecek asil üyeler ile Yeşilay Genel Başkanı, Genel Sekreteri ve Genel Muhasibi olan üç tabii üyenin iştirakiyle yılda en az bir defa toplanır. Çoğunlukla verilen kararlar Genel Merkez Yönetim Kurulu?na intikal ettirilir.
11. KISIM
İLMÎ ARAŞTIRMALAR KURULU
Madde 57 - Alkol ve uyuşturucu maddelerin zararları hakkında memleketimizde ve diğer ülkelerde yapılan neşriyat, araştırma ve tebliğlerin incelenmesi, tasnif ve bir ilmî istatistik derlenmesi ve bu mevzularla çalışmak isteyenlere kaynak bilgilerin arzedilmesi için bir ilmî araştırmalar kurulu teşkil edilebilir.
Bu ilmî kurulun çalışma ve kuruluşun şekli, Genel Merkez Yönetim Kurulu?nca tespit edilir.
12. KISIM
KURUCULAR
Madde 58 - Yeşilay Cemiyeti 1 Mart 1920?de isimleri aşağıda yazılı zatlar tarafından ikâmetgâh adresi, İstanbul, Cağaloğlu, Nuruosmaniye Caddesi No: 17/1?de kurulmuştur.
ADI SOYADI MESLEĞİ
Lütfi Âkif Doktor
İhsan Şükrü Aksel Ord. Prof. Dr.
Hulûsi Alataş Doktor
Tevfik Rüştü Aras Doktor
Hayrullah Diker Prof. Doktor
Talha Ebuzziya Muharrir
Velid Ebuzziya Muharrir
Eşref Edip Muharrir
Ahmet Şükrü Emed Doktor
Süleyman Emin Doktor General
Hakkı Şinâsi Erel Doktor General
Tahsin Hamdi Gencay Mâliyeci
Fahrettin Kerim Gökay Ord. Prof. Doktor
Celâl Feyyaz Gürsel Avukat
Galip Hakkı Doktor
Hikmet Hamdi Doktor
İbrahim Haydârî Şeyhulislâm
İsmail Hakkı İzmirli Profesör
Rıfat Kilisli Doktor
İsmail Hakkı Milâslı Doktor
Sâlih Kerâmet Nigâr Öğretmen
Gâlip Pasinler General
H. Suphi Tanrıöver Eski Milletvekili
Şükrü Hâzım Tiner Doktor
H. Kenan Tunakay Doktor
Said Nursî Darü'l-Hikmetü'l-İslâmiye A'zâsı
Hakkı Târık Us Muharrir
Mazhar Osman Uzman Ord. Prof. Dr.
Ahmet Emin Yalman Muharrir
(Yeşilay?ın kurucularından olan bu şahısların tamamı vefat
etmiştir.)
Yeşilay'ın Hedefleri
1. Faaliyetlerinin etkinleştirilmesi ve geliştirilmesi için araştırmalar yapmak,
2. Kurs, seminer, televizyon, radyo konuşmaları, konferans ve panel gibi eğitim çalışmaları düzenlemek
3. Amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan her türlü bilgi, belge, döküman ve yayınları temin etmek, dökümantasyon merkezi oluşturmak, çalışmalarını duyurmak için amaçları doğrultusunda gazete, dergi, kitap gibi yayınlar ile üyelerine dağıtmak üzere çalışma ve bilgilendirme bültenleri çıkarmak,
4. Amacın gerçekleştirilmesi için sağlıklı bir çalışma ortamını sağlamak, her türlü teknik araç ve gereci, demirbaş ve kırtasiye malzemelerini temin etmek,
5. Gerekli izinler alınmak şartıyla yardım toplama faaliyetlerinde bulunmak ve yurt içinden ve yurt dışından bağış kabul etmek,
6. Tüzük amaçlarının gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyduğu gelirleri temin etmek amacıyla iktisadi, ticari ve sanayi işletmeler kurmak ve işletmek,
7. Üyelerinin yararlanmaları ve boş zamanlarını değerlendirebilmeleri için lokal açmak, sosyal ve kültürel tesisler kurmak ve bunları tefriş etmek,
8. Üyeleri arasında beşeri münasebetlerin geliştirilmesi ve devam ettirilmesi için yemekli toplantılar, konser, tiyatro, sergi, spor, gezi ve eğlenceli etkinlikler vb. Düzenlemek veya üyelerinin bu tür etkinliklerden yararlanmalarını sağlamak,
9. Dernek faaliyetleri için ihtiyaç duyulan taşınır, taşınmaz mal satın almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek ve taşınmazlar üzerinde ayni hak tesis etmek,
10. Amacın gerçekleştirilmesi için gerek görüldüğü durumda vakıf kurmak, federasyon kurmak veya kurulu bir federasyona katılmak, gerekli izin alınarak derneklerin izinle kurabileceği lokal yurt ve dispanser gibi tesisleri kurmak,
11. Uluslararası faaliyette bulunmak, yurt dışındaki dernek veya kuruluşlara üye olmak ve bu kuruluşlarla proje bazında ortak çalışmalar yapmak veya yardımlaşmak,
12. Derneğin amacını gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslek kuruluşlarından maddi yardım almak ve adı geçen kurumlara maddi yardımda bulunmak,
13. Amacın gerçekleştirilmesi için gerek görülmesi halinde, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütmek,
14. Dernek üyelerinin yiyecek, giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve hizmetlerle kısa vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sandık kurmak,
15. Alkol ve uyuşturucu müptelalarını hastahanelerde tedavisine ve çalışabilir hâle gelmelerini temine çalışmak, ailelerine yardımcı olmak, çocuklarının eğitim ve korumalarına çalışmak.
16. Gerekli görülen yerlerde şube ve temsilcilikler açmak,
17. Derneğin amacı ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer derneklerle veya vakıf, sendika ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak amacı gerçekleştirmek için platformlar oluşturmak.
18. San’at ve kültür çalışmaları yapmak ve emsali teşebbüslerde bulunmak
19. Alkollü içki, uyuşturucu, sigara ve her türlü kötü alışkanlıkların zararlarına karşı mücadele yolunda gerekli her türlü tedbir ve kararların alınmasını temin için hükümet ve teşekküller nezdinde teşebbüslerde bulunmak,
20. Yurtlar ve dershaneler açmak
21. Radyo ve televizyon programları hazırlamak
22. VCD ve DVD hazırlamak
23. İnternet portalları oluşturmak
24. Yeşilay kulübü kurmak
25. Yeşilay ile ilgili kütüphane (gezici ve sabit) tesis etmek,
26. Mücadele alanları ile ilg
ili kitaplar, afişler, broşürler, etiketler, çıkartmalar, rozetler, dergiler, viriller basma,
27. Bilboardlar hazırlama
28. İlmi makaleler yayınlama
29. Belgeseller, televizyon programları, tanıtım filmleri hazırlama ve satın alma.
30. Açık oturumlar ve basın toplantıları düzenlemek,
31. Devlet yetkililerini, medyayı ve kamuoyunu aydınlatmak için Yeşilay Raporları hazırlamak,
32. Kötü alışkanlıklardan kurtarma için tedavi merkezleri kurmak
33. Yeşilay radyo ve televizyonu kurma,
34. Ajans faaliyetleri yapma
35. Yeşilay cemiyetinin basılmış kitaplarının yeniden basılması ve bu basılı eserlerin Cd haline getirilmesi
36. Yeşilay cemiyeti tarafından bugüne kadar yayınlanan raporların kitap haline getirlmesi
37. Yeşilay konuları ile ilgili yeni kitaplar hazırlanması ve neşri
38. Alkol, uyuşturucu, kumar, sokak çocukları, kapkaç ve diğer kötü alışkanlıklarla ilgili kliplerin hazırlanması,
39. Sokak çocukları ile ilgili toplama merkezi, yurt, okul, tedavi ve rehabilitasyon merkezlerine maddi yardım, kitap ve döküman yardımı ve konferans isteklerinin karşılanması
40. Emniyet teşkilatı tarafından bildirilen (sokak çocukları) ailelerine maddi destek.
41. Yeşilay Dergisinin sayfa adedinin ve baskı kalitesinin artırılarak, teknik ve ilmi seviyede en üstün bir seviyeye getirilmesi ve abone mevcudunun artırılması
42. Yeşilay cemiyetinin bugüne kadar hazırladığı ve hazırlayacağı afişleri Türkiye’nin bütün il, ilçe ve köylerine kadar ücretsiz dağıtmak
43. Aynı afişleri kışla ve diğer kurluşlara ücretsiz olarak dağıtmak
44. Okullarda ve diğer kurumlarda verilecek konferansların zaruri masraflarının kurumumuzca karşılanması,
45. Gazete ve televizyonlara reklâm verilmesi,
46. Yeşilay tarihçesinin yeniden bastırılması ve eksik olan tarihçenin hazırlanması,
47. Yeşilay ile ilgili eserlerin kütüphaneye alınması
48. Yeşilay’ın halkla ilişkilerinin geliştirilmesi,
49. Başta belediyeler olmak üzere resmi ve sivil toplum kuruluşlarından Yeşilay Dergisine abone ve reklâm, yazı ve döküman temini,
50. Gerektiğinde genel merkez ve şubelerde sokak çocukları, alkol ve uyuşturucu bağımlılıklarının tedavi ve rehabilitasyon merkezleri ve bu konuda kurulmuş vakıf ve derneklerle işbirliği ve yardımlaşma konularında kullanılmak üzere devamlı ya da geçici personel istihdamı,
51. 1974 den bu yana Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Merkezinin hem yerleşim yeri hem de tek gelir kaynağı olan Yeşilay işhanı ile Yeşilay’ın mülkü olan bazı şube binalarının tamiri,
52. İstasyon, iskele, bekleme salonları, terminaller ve halkın toplu olarak bulunduğu diğer yerlere Yeşilay panolarının camlanarak asılması,
53. Ayrıca şehir panolarından istifade edilmesi
54. Tramvay, banliyö treni, otobüs ve vagonlara Yeşilay ile ilgili panoların asılması
55. Kirada olan şubelere çalışma bürosu satın alınmasında maddi destek sağlanması
56. Şubelerin Yeşilay faaliyetleri ile ilgili çalışmalarına maddi destek
57. Bilim adamı, sanatkâr ve gençler tarafından sevilen kişilerin Yeşilay konularında faaliyete katılmalarının temini ve gereken masrafların ödenmesi
58. İlgili makamlarla temasa geçilerek Yeşilay Cemiyetine Kızılay, Çocuk Esirgeme Kurumu ve diğer kuruluşlar gibi devamlı bir fon temini
59. Yeşilayın amacı ile ilgili hastanelerle işbirliği
60. Yeşilay ve sokak çocukları ile ilgili konularda toplumu bilinçlendirecek hertürlü faaliyetlerin yapılması
61. Yeşilayın gayesi ile ilgili hertürlü faaliyetler
62. Gerektiğinde kamplar açmak
63. Burslar vermek
64. Sokak çocuklarından kimsesiz olanlarına koruyucu aile temin etmek (ilgili yasalara göre)
65. İhtiyaç sahibi koruyucu ailelere maddi yardım yapmak
66. Bütün faaliyetlerin Yeşilay Tüzüğü, Dernekler Kanunu ve yürürlükte olan yasalara göre icra etmek
67. Yeşilay’ın gayelerine hizmet edenlere plaket ve Onur Belgesi vermek Yeşilay Cemiyetinin teşekkür ve minnet duygularını arz etmek
1 - Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman UZMAN (05.03.1920 Ocak 1945)
2 - Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim GÖKAY (Ocak 1945 22.01.1950)
3 - Av. Celal Feyyaz GÜRSEL (26.01.1950 17.05.1952)
4 - Dr. Şükrü Hazım TİNER (17.05.1952 17.09.1955)
5 - Safiye ELBİ (17.09.1955 26.05.1956)
6 - Dr. Şükrü Hazım TİNER (26.05.1956 25.01.1960)
7 - Vecihi DİVİTÇİ (25.01.1960 Kasım 1960)
8 - Aytekin OZAN (Ağustos 1961 Aralık 1961)
9 - Fahreddin ZAİM (Aralık 1961 Ocak 1962)
10 - Aytekin OZAN (Nisan 1962 Kasım 1962)
11 - Prof. Dr. Abdülkadir KARAHAN (Kasım 1962 17.03.1963)
12 - Av. Yusuf Ziya İNAN (17.03.1963 27.09.1964)
13 - Prof. Dr. Ayhan SONGAR (04.10.1964 12.02.1968)
14 - Av. Kemaleddin NOMER (12.02.1968 29.11.1969)
15 - Selahaddin KAPTANAĞASI (29.11.1969 27.03.2004)
16 - Av. Mustafa Necati ÖZFATURA (27.03.2004 13.10.2010)
17 - Av. Muharrem BALCI (13.10.2010 ...)
Amblemi
Yeşilay’ın sembolü, karşıdan bakıldığında iki ucu sağa bakan yeşil bir hilâldir. Yeşilay sembolündeki hilâl, Milli kimliğimizi ve Devletimizin bağımsızlığını temsil eden Türk Bayrağı’ndan alınmıştır. Hilâldeki yeşil renk, huzur ve mutluluğu temsil etmektedir. Bağımlı olan bir insan, huzurlu ve mutlu olamaz. Huzurlu ve mutlu olmayanlar, genel olarak başarılı olamazlar.
